LMUTYS40117 TYS401 Tysk språk og kommunikasjon (5-10) (Høst 2020)

Emnet er tilknyttet følgende studieprogram

Emnet er obligatorisk for studentar som vel tysk som

• masterfordjuping (150 studiepoeng) i Grunnskolelærarutdanning 5-10
• undervisningsfag (90 studiepoeng) i kombinasjon med Profesjonsretta pedagogikk som masterfordjuping i Grunnskolelærarutdanning 5-10

Absolutte forkunnskaper

• Bestått praksisperioder i 3. studieår
• Bestått minimum 150 studiepoeng fra 1.-3. studieår
• Bestått 60 studiepoeng fra masterfordypningsfaget
• Bestått FoU-oppgaven i 3. studieår

Undervisningssemester

7. semester (haust)

Studentens læringsutbytte etter bestått emne

Kunnskap

Kandidaten

• har avanserte kunnskapar om og forståing for dei tradisjonane, rammene og vilkåra som har påverka språkets didaktikk/metodikk
• har god kunnskap om dei sentrale omgrepa innanfor (psykolingvistisk) teoridanning når det gjeld metaspråkleg kunnskap og praktisk språkferdigheit
• har kunnskap om sentrale teoriar som skildrar og forklarer elevspråk
• har god kunnskap om språklæringsstrategiar og metakognisjon i eit fleispråklegheitsperspektiv
• har solid kunnskap om bruk av IKT som didaktisk verktøy i arbeidet med språkundervisning på mellom- og ungdomstrinnet

Ferdigheiter

Kandidaten

• kan gjere greie for, reflektere over og kritisk granske hovudtrendar innanfor framandspråksdidaktikken og spesielt omgrepet kommunikativ kompetanse og det kommunikative språksynet.
• kan kritisk analysere læremiddel og undervisningsmateriale
• kan skildre og analysere elevspråk og utføre feilanalysar
• er i stand til å gje elevane konstruktive framovermeldingar som ein integrert del i språklæringsprosessen
• er i stand til å modellere læringsstrategiar for å fremje metakognitiv medvit hos elevane
• kan integrere digitale verktøy og metodar i undervisninga på en høveleg måte for å tilpasse opplæringa i faget på mellom- og ungdomstrinnet
• kan vurdere relevant forsking og sjølv bidra med forskingsbasert kunnskap i arbeidet med å vidareutvikle tyskfaget i skulen

Generell kompetanse

Kandidaten

• har evne til å presentere og diskutere lingvistiske aspekt omkring språk og korleis språk kan skildrast og forståast i ein innlæringssituasjon
• har inngåande kunnskap om språklæringsprosessar og om korleis elevane kan utvikle metakognitiv medvit i eit livslangt språklæringsperspektiv

Innhold

Emnet Språk og kommunikasjon i tyskundervisninga presenterer ulike teoriar og oppfatningar innanfor framandspråksdidaktikken og problematiserer omgrepet kommunikativ kompetanse

Opplæring i dei kommunikative ferdigheitene står sentralt, og dette vil bli behandla både teoretisk, forskingsbasert og profesjonsretta.

Emnet tar opp sentrale teoriar om elevspråk og språkinnlæring. Analyse av autentiske elevtekstar, analoge og digitale, utgjer derfor ein viktig del.

Vidare blir det fokus på kva for rolle metakognisjon speler i språklæringa, og studentane skal øve på modellering av læringsstrategiar.

Det vil vere ei forskingsbasert tilnærming til emnet, og det vil vere drøftingar av korleis ny kunnskap innan språklæring kan brukast i praksis. 

Undervisnings- og læringsformer

Undervisningsspråket er tysk og norsk.Emnet er hovedsakelig nettbasert.

I emnet gis det også mulighet for regelmessige fysiske samlinger på én til to dager på campus i Halden og mulighet for veiledning på campus.

Det vil bli lagt opp til varierte undervisningsformer, både i form av samlingar og nettbasert synkron undervisning:

• forelesingar
• gruppearbeid
• seminar med munnlege presentasjonar og tilbakemelding frå lærar og medstudentar
• sjølvstudium og arbeid i kollokviegrupper med synkron og asynkron rettleiing.

Studenten må i tillegg delta på annen obligatorisk aktivitet i tråd med programplanen for GLU 5-10, se Programplan generell del og Plan for praksis.

Arbeidsomfang

I emnet må det reknast med totalt 400 timar arbeidsinnsats, inkl. timeplanlagt undervisning, sjølvstudium, arbeidskrav, eksamensførebuing og eksamensgjennomføring.

Praksis

Det er ikkje rettleidd praksis i 7. semester. Sjå nærmare informasjon i programplan for Grunnskolelærarutdanning 5-10 og Plan for praksis (5-10).

Arbeidskrav - vilkår for å avlegge eksamen

1. Obligatorisk deltaking i 80 % av undervisninga

2. Ei individuell skriftleg fagtekst etter vanlege normer for fagtekster til fastsett tid. Omfang 8-10 sider

3. Ein munnleg presentasjon

4. Vere opponent på presentasjonen til ein medstudent

Studenten vil få rettleiing og tilbakemelding frå faglærar og/eller medstudentar i arbeidet med den obligatoriske fagteksten.

Arbeidskrava må vere godkjende før studenten kan framstille seg til eksamen.

Eksamen

Individuell munnleg eksamen. Varigheit ca. 40 minutt.

Eksamen er todelt: Kandidaten skal presentere eit fagleg relevant tema etter eige val. Presentasjonen skal vare i 5-10 minutt. Deretter vil det vere ein samtale om faglege spørsmål mellom kandidaten og sensorane. Både fagkunnskapar og evne til formidling og munnleg kommunikasjon vil bli vurdert.

Hjelpemiddel: Kandidaten kan bruke eigne notat/PowerPoint/handout e.l. under presentasjonen.

Karakterregel: A-F.

Intern og ekstern sensor.

Som hovedregel gjennomføres muntlig eksamen på nettet via læringsplattform. Det er også mulig å avlegge eksamen på campus.

Evaluering av emnet

Tilbakemelding frå studentane midtvegs/undervegs og sluttevaluering.

Litteratur

Litteraturlista er sist oppdatert 19. august 2016.

Bøker Ballweg, S., Drumm, S., Hufeisen, B., Klippel, J., & ? Lina Pilypaityt. (2013). Wie lernt man die Fremdsprache Deutsch?. Klett-Langenscheidt.

Bjørke, C., Dypedahl, M. & Myklevold, G.-A. (Red.) (2014). Fremmedspråksdidaktikk. Oslo: Cappelen Damm Akademisk. (utvalde kapittel)

Brinitzer, M., Hantschel, H. J., Kroemer, S., Möller-Frorath, M., & Ros, L. (2014). DaF unterrichten: Basiswissen Didaktik Deutsch als Fremd-und Zweitsprache. E. Neustadt (Red.). Klett Verlag.

Roche, J. (2013). Fremdsprachenerwerb, Fremdsprachendidaktik (3. Aufl.). Narr Francke Attempto Verlag. (kap. 3, 4, 6) (160 sider)

Tornberg, U. (2009). Språkdidaktik. Gleerups. (s. 9-96) (87 sider)

VanPatten, B. & Benati A. G. (2015). Key terms in second language acquisition. London: Bloomsbury. (219 sider)  

Artiklar Bahns, J. (2001). Hörverstehen' - hält die Praxis, was die Theorie verspricht? I U. Jung. (Red.), Praktische Handreichungen für Fremdsprachenlehrer (s. 125-131). Wien: Peter Lang Verlag. (7 sider)

Barbier, M. (2012). Att läsa på nybörjarnivå med referensramens textbegrepp. Communicare 1 (Fremmedspråksenteret), 52-57. (5 sider) Henta frå: http://fremmedspraksenteret.no/neted/modules/archive/front/file.php?data=1e09f8232b3615e2fa3dabe44fe83bca

Bimmel, P. (1990). Wegweiser im Dschungel der Texte. Lesestrategien und Textkonnektoren. Fremdsprache Deutsch 2, 10-15. (6 sider)

Bimmel, P. (1993). Lernstrategien im Deutschunterricht. Fremdsprache Deutsch 8, (1), 4-11. (7 sider)

Ellis, R. (2002). Methodological Options in Grammar Teaching Materials. I E. Hinkel & S. Fotos (Red.), New Perspectives on Grammar Teaching in Second Language Classrooms (s. 155-179). Lawrence Erlbaum Associates.

Gjørven, R. & Johansen, S. (2009). Fremmedspråk - til glede og nytte for alle elever. I R. Mikkelsen & H. Fladmoe (Red.), Lektor - adjunkt - lærer. Artikler for studiet i praktisk-pedagogisk utdanning (2. utg.) (s. 327-347) Oslo: Universitetsforlaget. (21 sider).

Gjørven, R. & Trebbi, T. (2008). Fremmedspråkfaget - et fag på nye veier. I P. Arneberg & L. G. Briseid (Red.), Fag og danning - mellom individ og fellesskap (s. 111-124). Bergen: Fagbokforlaget. (12 sider)

Gjørven, R. & Johansen, S. (2006). Elevautonomi og språklæringsstrategier. I E. Elstad & A. Turmo. Læringsstrategier. Oslo : Universitetsforlaget. (s. 209-226) (18 sider)

Götze, L. (1993). Lebendiges Grammatiklernen. Fremdsprache Deutsch9. (s 4-9) (6 sider)

Grüters, R. & Langseth, I. (2009). Å være digital i fremmedspråk. I H. Otnes (Red.), Å være digital i alle fag (s. 105-125). Oslo: Universitetsforlaget. (20 sider)

Glaboniat, M. & Müller, M. (2006). Note 'Sehr gut'! - Aber in Bezug worauf? Fremdsprache Deutsch 34, 14-21. (8 sider)

Gulbrandsen, K. (2009). Det europeiske rammeverket og læreplanen for fremmedspråk. Språk og språkundervisning 4 (Landslaget moderne språk), 26-28. (3 sider)

Haukås, Å. (2012). Lærarhaldningar til språklæringsstrategiar. Norsk Pedagogisk Tidsskrift 2, 115-129. (15 sider)

Haukås, Å. (2012). Gewusst wie! - Die zentrale Rolle der Bewusstmachung. Fremdsprache Deutsch 46, 23-26. (4 sider)

Haukås, Å. & Vold, E. T. (2012). Internasjonale trender innen fremmedspråksdidaktisk forskning. Norsk pedagogisk tidsskrift 5, 386-401. (16 sider)

Haukås, Å. (2011). Læringsstrategiar i språkundervisninga. Bedre skole 2 (Utdanningsforbundet), 38-42. (4 sider)

Heimark, G. E. (2007). Hvordan forstå 'praktisk tilnærming' i 2. fremmedspråk? Noen betraktninger fra fagdidaktikk- og praksisfeltet. Språk og språkundervisning 2 (Landslaget moderne språk), 8-16. (8 sider)

Hirschfield, U. (1992). Wer nicht hören will . Phonetik und verstehendes Hören. Fremdsprache Deutsch 7, 7-20. (5 sider)

Johansen, S. (2012). Språklæring - hva, hvorfor og hvordan? Communicare 1 (Fremmedspråksenteret), 12-16. (4 sider) Kara, H. (2010). Bewertung von mündlichen Schülerleistungen. Fremdsprache Deutsch 43, 32-36. (5 sider)

Keller, S. L. (1997). Klassenunterricht adieu?Fremdsprache Deutsch 16, 26-31. (5 sider)

Keller, S. L. (1994). Kreatives Schreiben im Deutschunterricht. Studien zur Did. DAF 1 (Universitetet i Trondheim), 1-20. (20 sider)

Kress, K. (2011). Instrumente zur Binnendifferenzierung. I K. Kress, C. Rattay & J. Schneider (Red.), Individuell fördern - das Praxisbuch (s. 70-77). Donauwörth: Auer Verlag. (7 sider)

Kley, K. (2011). Dynamic Assessment. Zusammenführung von Unterricht und Leistungsmessung. Deutsch als Fremdsprache 2, 67-74. (8 sider)

Krekeler, C. (2011). Sprachtests, Feedback und Lernen. Deutsch als Fremdsprache 2, 74-83. (10 sider)

Krumm, H-J. (1990). Vom Lesen fremder Texte. Textarbeit zwischen Lesen und Schreiben. Fremdsprache Deutsch 2, 20-24. (4 sider)

Langseth, I. (2009). Elevvurdering i fremmedspråk. I S. Dobson, A. B. Eggen & K. Smith (Red.), Vurdering, prinsipper og praksis - Nye perspektiver på elev- og læringsvurdering (s. 256-279). Gyldendal Akademisk. (24 sider)

Langseth, I. (2007). Muntlig språklæring. Å lære å snakke et fremmedspråk er å kle seg naken I H. Hestnes (Red.), Språkfag 1. Idéhefter for lærere. (s. 35-42). Trondheim: Tapir akademisk forlag. (7 sider)

Littlewood, W. (2004). The task-based approach - some questions and suggestions. ELT journal 58/4, 319-326. (8 sider)

Lund, K. (1999). Er kommunikativ undervisning kommunikativ? Sprogforum 14, 26-33. (7 sider)

Meijer, D. & van Kleunen, E. (2006). Wie kann ich wissen, was ich kann? Selbsteinschätzung mit dem elektronischen Sprachenportfolio. Fremdsprache Deutsch 34, 22-25. (4 sider)

Mikalsen, M. L. (2012). Språklæring og Den europeiske språkpermen. Communicare 1 (Fremmedspråksenteret), 20-23. (3 sider)

Neidlinger, D. &  Pasewalck, S. (2011). Literatur im Netz. Didaktisierungsbeispiele für den Deutschunterricht. Fremdsprache Deutsch 44, 47-52. (6 sider)

Neuner-Anfindsen, S.  (2012). Lernstrategien Schritt für Schritt aufbauen. Fremdsprache Deutsch 46, 11-17. (7 sider)

Neuner-Anfindsen, S. (2005). Fremdsprachenlernen und Lernerautonomie. Schneider Verlag Hohengehren. (s. 14-43) (30 sider)

Neuner, G. (1990). Mit dem Wortschatz arbeiten. Fremdsprache Deutsch 3. (s. 4-11) (8 sider)

Nyberg, A. (2012). Rollekort - enkelt SPINT-verktøy i fremmedspråk. Communicare 2 (s. 14-18) (4 sider)

Perlmann-Balme, M. (2006). Das alles kann ich schon - Kompetenzen testen, prüfen, zertifizieren. Fremdsprache Deutsch 34, 5-13. (9 sider)

Prokop, M. (1993). Lernen lernen - aber ja! Aber wie? i Fremdsprache Deutsch 8, 12-17. (6 sider)

Rattay, C. & Schneider, J.  (2010). Erwartungshorizonte sinnvoll gestalten und verwenden - die fünf Gestaltungsprinzipien. I C. Rattay, J. Schneider & M. Fröhlich (Red.), Effizienter korrigieren - das Praxisbuch (s. 23-27). Donauwörth: Auer Verlag. (4 sider)

Sandvik, L. V. (2007). Å rette med rødpenna - hva er alternativet? I H. Hestnes (Red.), Språkfag 3. Idéhefter for lærere (s. 15-25). Trondheim: Tapir akademisk forlag. (11 sider)

Sarter, H. (2006). Einführung in die Fremdsprachendidaktik. Wissenschaftliche Buchgesellschaft. (s. 57-62, s. 63-72, s.75-88) (30 sider)

Sass, A. (2007). Communicare 2 (Fremmedspråksenteret), 39-43. (4 sider)

Solmecke, G. (1992). Ohne Hören kein sprechen. Fremdsprache Deutsch. (8 sider).

Tomaszewski, A. (2006). Grammatiktests? - Ja, aber auf das WIE kommt es an! Fremdsprache Deutsch 34, 51-55. (5 sider)

Tomé, S. (2008). Der Gangsterboss - er hat Nerven wie Drahtseile. Fremdsprache Deutsch 39, 40-44. (5 sider)

Trebbi, T. (1996). Hvordan kan elever ta ansvar for egen læring? Norsk pedagogisk tidsskrift 5, 289-298. (10 sider)

Van Eunen, K. (2006). «Eine Pizza und eine Cola, bitte!». Fremdsprache Deutsch 34, 46-50. (5 sider)

Vold, E. T. (2013). Meningsfull form - grammatikken i fremmedspråkene. Bedre skole 1 (Utdanningsforbundet), 54-57. (4 sider)

Wunsch, C. (2009). Binnendifferenzierung. I U. O. H. Jung (Red.), Praktische Handreichungen für Fremdsprachenlerner (s. 41-47). Frankfurt A.M: Peter Lang. (7 sider)

Grunnlagsdokument:

Utdanningsdirektoratet. (2011). Det felles europeiske rammeverket for språk. Læring, undervisning, vurdering. Henta frå: http://www.udir.no/Upload/Verktoy/5/UDIR_Rammeverk _sept_2011_web.pdf?epslanguage=no

Utdanningsdirektoratet (2006). Læreplan i fremmedspråk. Henta frå:

http://www.udir.no/kl06/FSP1-01/Hele/Formaal/

Utdanningsdirektoratet (2014).  Europeisk språkperm 13-18. Graz: Council of Europe.